Problemen met Latijn en Grieks. Wat kunnen we doen?

‘Help! Mijn kind zit op het gymnasium, eindelijk tussen kinderen waarmee hij of zij aansluiting heeft. Voor het eerst heeft hij/zij vrienden op school! Hij of zij is goed gestart, maar opeens zijn er problemen bij Latijn en Grieks. Wat kunnen we doen? Als z/hij zulke slechte cijfers blijft halen op de klassieke talen, moet z/hij van school af. Dat willen we niet, alleen al omdat z/hij dan weg moet bij de vrienden en vriendinnen. Die peers (ontwikkelingsgelijken) zijn zo belangrijk.’

Latijn en Grieks lukken niet: een bekend probleem

Problemen met Latijn en Grieks komen vaak voor bij kersverse gymnasiasten: bij brugklassers of leerlingen uit 2 of 3 gymnasium. Als moeder én als docent Latijn en Grieks met jarenlange ervaring, begrijp ik de frustratie van zowel ouders als leerlingen. Gelukkig zijn er oplossingen.

Wat school zegt als Latijn en Grieks niet goed gaan

Als de klassieke talen niet lukken, beweert een gymnasium nogal eens ‘dat een kind het niveau niet aankan’. Dit geldt zeker als het een zelfstandig gymnasium betreft. Dan moet deze leerling eraf, weg bij zijn vrienden en vriendinnen. Vaak ook nog met geknakt zelfbeeld. Hij of zij denkt dan: ‘Waarom kan ik dit nou niet en anderen wel…?’ en voelt zich dom. Vaak troosten ze zich met een trots: ‘Nou ja, het gymnasium is toch stom! Waar heb ik het ooit voor nodig?’ Maar ergens blijft het knagen als een ‘falen’. Herkenbaar?

Latijn en Grieks zonder problemen: een kwestie van studievaardigheden

Het is zo jammer als een scholier ten onrechte denkt ‘ik kan dit niet!’ en het gevoel heeft te falen. ‘Het niveau halen’ is het punt helemaal niet. Veel van deze leerlingen kunnen het best! Succesvol zijn bij Latijn en Grieks is vooral een kwestie van techniek! Mijn stelling: met de juiste studievaardigheden kan haast elke gymnasiast succesvol zijn bij klassieke talen.

Problemen met Latijn en Grieks. Wat kun je doen? Foto van stapel lesmethodes door de jaren heen.

Intuïtief vertalen als vertaalstrategie

Veel – zo niet alle – cliënten die bij mij terechtkomen, vertalen intuïtief: ze zoeken alle woordbetekenissen op, gooien die als het ware in de lucht, en denken: deze zin zal wel dát betekenen. Ik noem dat Lego-vertalen, omdat je zelf de losse bouwstenen (woorden) op elkaar stapelt, zonder op de grammatica te letten. 

Intuïtief vertalen is niet effectief

Ik noem intuïtief vertalen wel ‘Lego-vertalen’, omdat je zelf de losse bouwstenen (woorden) op elkaar stapelt, zonder op de grammatica te letten. In de eerste klas lukt het vaak nog wel om met deze intuïtieve vertaalstrategie tot de juiste vertaling te komen. Als de zinnen lastiger worden, maak je echter snel grammaticale fouten. Soms kom je ook tot verkeerde woordkeuzes, waardoor de betekenis van de tekst volledig kan veranderen. Om te weten wat de juiste vertaling is, moet je letten op de naamvallen en uitgangen van woorden.

Problemen bij intuïtief vertalen

Intuïtieve vertalers hebben over het algemeen 3 problemen:

  • een te kleine woordenschat (want je moet een aantal basiswoorden kennen om snel overzicht te krijgen over een zin);
  • geen toereikende kennis van de grammatica van Latijn en/of Grieks;
  • niet systematisch vertalen.

Woorden en grammatica stampen

Je moet bij deze vakken systematisch kunnen leren: stampen dus! Vooral woorden. Je moet immers een flinke woordenschat opbouwen: ik leerde tijdens mijn lerarenopleiding dat een taal leren, voor 80% bestaat uit woorden stampen. Bij Wijkunnenmeer hebben we stappenplannen voor woorden stampen. Daarmee kunnen leerlingen hun woordenschat efficiënt uitbreiden en het langetermijngeheugen versterken. We hebben ook stappenplannen voor rijtjes leren uit de grammatica. Ook deze stappenplannen zijn erop gericht dat je alles wat je leert, niet snel weer vergeet. Een taal leren is kennis stapelen.

10 tips voor effectief stampen

Wil je alvast wat tips voor je om te leren stampen met effectieve geheugentechnieken? Klik hier voor onze 10 tips voor stampen. En als je meer wilt weten over onze onze stappenplannen voor leren leren, klik op deze link!

Zinnen ontleden en vertalen

Je moet ook systematisch kunnen vertalen. Dus je moet zinnen kunnen ontleden om inzicht te krijgen in de structuur van de zin. Dan kun je ook complexere zinnen foutloos vertalen. Een hele puzzel! Het is nogal een verschil of je vertaalt: ‘Marcus sloeg Lucius’ of ‘Lucius sloeg Marcus’. Ik noem maar wat!

POLMO als effectieve vertaalstrategie

Er is een vertaalstrategie die vrijwel altijd werkt: POLMO (en in de  bovenbouw PSOLMO) geheten. Dit is ook een een stappenplan, maar dan voor zinsanalyse, al hebben wij van Wijkunnenmeer dat niet zelf bedacht.

Leren puzzelen bij Latijn en Grieks

Al deze dingen leer ik je met plezier. Toevallig houd ik van kinderen én van puzzelen. Ooit ben ik deze vakken gaan studeren, juist vanwege de nadruk op puzzelen. Laatst had ik het erover met een oud – klasgenote. Zij vond dat puzzelen ook zo leuk, en had getwijfeld of ze ook klassieke talen wilde studeren. Ik denk dat wij vroeger op school een leraar hadden die deze stof, die saai lijkt, interessant kon maken. Dat probeer ik ook bij mijn cliënten.

Geen bijles maar studievaardigheidstraining, executieve functies in de praktijk

Ik geef geen bijles, hoewel ik natuurlijk uitleg kan geven. Het is veel meer: de nadruk ligt op studievaardigheidstraining. Je leert dingen die je je hele schoolcarrière kunt gebruiken, ook bij andere vakken.

Waarom heet het geen bijles Latijn en Grieks?

Natuurlijk leg ik ook uit, zoals bij bijles. Maar mijn hulp is veel meer dan uitsluitend bijles Latijn en Grieks. Ik leer mijn cliënten studievaardigheden aan, die zorgen dat ze nooit meer bijles nodig hebben: woorden stampen, grammatica stampen en systematisch vertalen. En ik help met inhalen van alle stof die ze niet (meer) kennen. We maken daarvoor een realistische planning. Tijdens de begeleiding vertalen we een tekst uit het laatste hoofdstuk waarvan zij net de grammatica en de woorden hebben ingehaald. Dat is mijn manier van ‘overhoren’. Zo gaan ze met grote stappen door de stof en zijn ze binnen de kortste keren ‘bij’! Daarna kunnen ze gewoon weer met de klas meedoen.

Waarom werken we aan studievaardigheden?

Ik leer mijn cliënten die studievaardigheden omdat die vaak op school niet worden aangeleerd. Sommige basisscholen en sommige docenten in het VO besteden veel aandacht aan effectieve leerstrategieën. Hun leerlingen hebben geen hulp nodig. Maar meestal leren kinderen te weinig studievaardigheden op school. Als dat ook bij jouw zoon of dochter het geval is, is z/hij meer dan welkom bij ons! Als ik afga op wat ik om me heen zie, is trouwens de groep die geen studievaardigheden leert op school, de grootste. Met alle gevolgen van dien. Ik zie regelmatig dat uit 3 derde klassen gymnasium, 2 vierde geformeerd worden.

Successen van cliënten die problemen hadden bij Latijn en Grieks

De cijfers van mijn cliënten gaan vaak (flink) omhoog, wat hun zelfvertrouwen ten goede komt. Bezorgde ouders worden hoopvol, omdat er weer toekomstperspectief is.

  • Een moeder schreef na de eerste begeleidingssessie: ‘Just to let you know: boze puber op heenreis werd swingend en zingend happy child op terugweg. Verschil van dag en nacht. Hij ziet het weer helemaal zitten.’
  • Een ander: (mijn zoon) moest opnieuw leren ontleden, de basis was er helemaal niet, en hij kreeg steeds meer vertrouwen in Latijn. Hij haalde zelfs tienen voor so’s! Uiteindelijk ging Latijn van een 4 naar een 5 naar een 6!! Grieks was iets pittiger en hadden we eigenlijk net iets te weinig tijd voor naar aanloop van de toetsweek. Maar… hij haalde een voldoende! (…) Zijn docenten hadden nu door dat hij het ook doorheeft. Hij mag hierdoor over (…) met een extra taak voor Grieks en ik ben super trots op hem! Ilse is heel goed in haar vak en begreep hem precies in zijn behoeftes.

Op deze pagina vind je meer testimonials.

Tips voor stampen en links voor wie mee wil weten

Samenvatting: van problemen naar succes bij Latijn en Grieks

Als je zoon of dochter problemen heeft bij Latijn en Grieks, heeft z/hij alleen een aantal studievaardigheden nodig om succesvol te zijn: woorden stampen, grammatica stampen en een goede vertaalstrategie (POLMO). Die ze zijn goed aan te leren, en ze zijn nog nuttig bij andere vakken ook. Als z/h door die studievaardigheden goede cijfers haalt voor Latijn en Grieks, zal school er sneller van overtuigd zijn dat je kind het niveau aankan. Z/hij hoeft dan niet van school af en kan bij zijn of haar vrienden en vriendinnen blijven. Geruststellend toch?

Dit blog delen op Social media? Ja graag!

Dit is de link van dit blog over problemen bij Latijn en Grieks op het gymnasium.