Onderpresteren: hopeloos? Niet met deze tips!
Onderpresteren is minder laten zien dan je kunt en bent, omdat het niet veilig voelt jezelf te zijn. Het is een hardnekkig probleem, maar toch kun je onderpresteerders helpen weer te sprankelen, gewoon door de manier waarop je je kind benadert.
Onderpresteren begint als een psychisch beschermingsmechanisme maar het maakt je dood- en doodongelukkig. En omdat het al na korte tijd een gewoonte wordt, kom je er niet gemakkelijk meer vanaf.
Ook voor ouders is het vaak misère, want je wilt zo graag iets doen, maar wat? Het lijkt wel of alles wat je doet en zegt, het probleem alleen maar groter maakt.
Toch kun je van alles doen om onderpresteerders te helpen weer zichzelf te worden.
Hieronder 5 tips, waarmee je als ouder direct aan de slag kunt
- Veiligheid creëren: onderpresteren ontstaat immers omdat je kind zich onveilig voelt! Zorg dus dat hij/zij zich bij jou altijd veilig voelt, wees een rustpunt in zijn of haar leven, waar hij/zij altijd op kan terugvallen. Dat betekent ook dat je ervoor waakt om ergernis te uiten over het feit dat je kind zich ‘lui’ of ‘dom’ gedraagt. Dit zijn alleen symptomen, die aangeven dat je kind zich niet veilig voelt. En niet de symptomen moeten worden aangepakt, maar het gevoel van onveiligheid.
- Verdere druk vermijden. Onderpresteerders voelen zich per definitie altijd onder druk staan. Ze denken dat ze niet mogen zijn wie ze zijn, dus ze spelen altijd een rol. Hun gevoel voor eigenwaarde daalt en daalt. Het heeft geen zin als je je kind verder onder druk zet. Maar als je de druk op je kind vermindert, krijgt hij/zij de ruimte om weer op adem te komen. Dat is een goed startpunt voor verder herstel van het gevoel van eigenwaarde.
- Benader het kind respectvol en zoveel mogelijk volwassen, ‘gelijkwaardig’. Onderpresteerders voelen zich door hun omgeving niet gezien en niet gewaardeerd als wie ze zijn. Dat maakt ze eenzaam. Je kunt ze enorm helpen door hen te laten merken dat jij ze wel ziet en waardeert. Ze voelen zich ook vaak gekleineerd, terwijl er binnenin hen een jonge volwassene schuilt. Als je met die ‘volwassene’ contact weet te maken, zul je zien dat ze – vaak in korte tijd – enorm opbloeien.
- Blijf eisen stellen. Onderpresteerders krijgen na verloop van tijd een hekel aan alles wat met school te maken heeft. Alles wat van school uitgaat, ervaren ze als dwang. Ook aan buitenschools ‘moeten’ hebben ze een broertje dood. Daar willen ze altijd onderuit komen. Maar als je ze in alles hun zin geeft, zakken ze nog verder weg. De kunst is dus, om wel eisen te stellen, maar altijd op een respectvolle manier.
- Bied structuur. Onderpresteerders zijn er altijd op uit om onder regels uit te komen. Want die beknellen hen. Dat maakt ze echter gauw stuurloos. Dus is het zaak dat de volwassenen om hen heen structuur bieden. Anders is er het gevaar dat ze verzanden in de vele mogelijkheden die er zijn, op welk gebied dan ook. Vergeet niet: grenzen geven houvast en een gevoel van veiligheid, omdat er een aantal dingen zijn waar het kind geen discussie over hoeft aan te gaan.
Moeilijker dan dit is het niet
Deze simpele tips kunnen net het verschil maken, waardoor je onderpresteerder los komt uit de gewoonte van zich verstoppen en ongelukkig zijn. Als het kind thuis eenmaal uit zijn of haar schulp is, is het ook gemakkelijker om het onderpresteren op school aan te pakken. Het is dus zinvol om deze tips ook op school te gebruiken. En dan zul je eens zien… je kind begint weer te sprankelen. En dat is toch wat we met zijn allen willen, liever vandaag dan morgen!
Wil je meer tips of wil je meer toelichting, vraag dan de minicursus Grip op onderpresteren aan. Je kunt daarvoor je naam achterlaten bovenaan een van de pagina’s van deze site. Je ontvangt dan meteen ook de nieuwsbrief van Wijkunnenmeer.
Ook kun je eens een Presentatie of Workshop Grip op onderpresteren bijwonen, die Ilse Reijgwart regelmatig geeft, en door heel Nederland.
