Onderwijs bij thuiszitten: 10 tips!
Thuiszitters kunnen school niet meer aan
Bij Wijkunnenmeer helpen wij verschillende thuiszitters. Zij kunnen zonder uitzondering niet meer naar school. Ze hebben er te veel narigheid meegemaakt. De ouders hebben hen niet zomaar thuis gehouden. Het is nogal wat; als je je kind thuis houdt, handel je tegen de leerplichtwet. Leren moet in Nederland in principe op school.
Zonder uitzondering zien wij kinderen die afgeknapt zijn op ‘niet gezien zijn’ en te veel ‘moeten’. Er wordt te veel aanpassing van ze gevraagd. Ouders krijgen ze niet meer naar school – of ze zouden de wil van hun kind moeten breken. Wie wil dat nu? En trouwens, dat is tegen de wet.
Ouders en instanties komen er niet uit – kind zit thuis
Vaak is er bij uitval al verschil van inzicht tussen ouders en school. Bijvoorbeeld over labels en over de adequate aanpak van het kind. Dit escaleert vaak, en de overlegcircuits breiden zich uit. Soms worden ook Veilig Thuis en de Raad voor de Kinderbescherming betrokken. Voor ze het weten, hebben ouders hier een dagtaak aan.
Het kind heeft intussen nog steeds recht op onderwijs. Ik zie nogal eens dat in deze stress, het onderwijs in het gedrang komt. Kinderen zitten soms jarenlang zonder onderwijs thuis. Vreselijk voor het kind, dat ziet dat klasgenoten zich verder ontwikkelen, terwijl hijzelf – of zijzelf – ‘stilstaat’.
Het NOS Journaal besteedde onlangs aandacht aan deze situatie. Zij snappen het probleem (nu de politiek nog!).
Alternatieve routes door het onderwijs, zonder school
Wat wij merken bij cliënten, is dat ouders niet weten dat ze het onderwijs bij thuiszitten ook zelf kunnen organiseren. Dat kan al, zelfs als het kind nog (deels) naar school gaat. Ook coaching bij thuis leren kan worden gefinancierd, via PGB. Zie verder bij tip 10.
Kortom: je kunt bij wijze van spreken al op de dag van uitval beginnen met ‘onderwijs bij thuiszitten’. Als je op officiële toestemming moet wachten, kan het zomaar een paar jaar duren.
Dit kunnen ouders doen
Daarom hieronder mijn tips voor onderwijs bij thuiszitten. Ik beperk me bewust tot de onderwijstips. Dat is mijn stiel. Voor juridische vragen verwijs ik graag door. Heel laagdrempelig via Facebook. Word alsjeblieft lid van een van de platforms voor ouders van thuiszitters! Daar ga je heel veel plezier van hebben: lotgenotencontact en heel veel ervaringsdeskundigheid. Er is een platform voor het basisonderwijs en eentje voor voortgezet onderwijs.
De tips voor onderwijs bij thuiszitten
Tip 1: Dwing je kind niet naar school
Soms probeert school of een andere instantie je ertoe te verleiden, je kind met drang of dwang toch naar school te brengen: bij de elleboog pakken, fysiek de auto of de school in duwen. Wij kennen verschillende ouders, die onder druk van school of leerplichtambtenaar (of zelfs psycholoog van onderwijsadviesdienst) hun kind gedwongen hebben. Ze hebben er enorme spijt van. Het heeft de aversie van hun kind tegen school alleen maar vergroot.
Tip 2: Zorg dat je kind blijft leren
Zorg dat je kind – mits het nog enigszins leerbaar is – blijft leren, ook al is het maar een paar uur per dag. Schooluitvallers zijn meestal nog steeds wel leerbaar, alleen niet schoolbaar. Blijf die leerbaarheid voeden, ook als je wordt afgeleid door eventuele conflicten rond je kind. Niet stilvallen is beter voor je kind én je staat sterker als er juridisch getouwtrek komt. Slimmerds hebben weethonger! Voed die, dat kan ook op een niet-schoolse manier.
Tip 3: Vertel je kind dat er perspectief is
Dat leren doe je ergens voor: er zijn particuliere docenten/coaches die eindtoetsen basisschool kunnen afnemen (bel ons niet: Wijkunnenmeer doet dat niet). Leerlingen uit het voortgezet onderwijs kunnen leren voor staatsexamens. Voor staatsexamens kun je je kind zelf aanmelden (altijd tussen 15 okt. en 31 dec., voor het examen in het daaropvolgende kalenderjaar).
Tip 4: Kijk eens of de Open Universiteit misschien een optie is
Helemaal goed om te weten: Een diploma voortgezet onderwijs is niet nodig voor toelating aan de Open Universiteit. Je moet alleen 18 jaar zijn en kunnen aantonen dat je het niveau aan kunt: bijvoorbeeld als je een aantal vakken op VWO-niveau hebt afgerond. Na 1 jaar OU kun je overstappen naar elke andere universiteit in Nederland (zelfde vak) om je bachelor af te maken. Of je blijft er gewoon, dan kun je verder ook thuis studeren, als je dat fijn vindt.
Tip 5: Vraag school of klasgenoten om het schoolwerk
In het basisonderwijs: vraag school om huiswerk, laat je kind thuis de weektaak van de klas doen. In het voortgezet onderwijs: laat je kind het huiswerk volgen, zo goed als hij/zij kan. Het staat in SOM Today of Magister, of er is achter te komen via klasgenoten. Elke klas heeft daarvoor een appgroep. Kies bij voorkeur de braafste leerling van de klas als informatiebron…
Tip 6: Zorg dat je de schoolboeken hebt
Boeken zijn te koop of te leen. Lenen kan bijvoorbeeld van school; kopen kan op Marktplaats, bij Bol.com of bij de boekhandels voor schoolboeken: Van Dijk en Iddink. Ook kun je soms terecht bij de uitgever.
Tip 7: Houd de schoolboeken
Zorg dat je in het voortgezet onderwijs de boeken van schooljaar van uitval niet inlevert, dan kun je er nog een flinke tijd mee voort. Bij de boekhandels Iddink en Van Dijk moet je dan boete betalen, maar dan heb jij de boeken mooi wel…
Tip 8: Misschien zijn er geschikte alternatieven voor regulier onderwijs
Je kunt thuis studeren met IVIO (Nederlands afstandsonderwijs voor zorgleerlingen, werkt met schoolboeken). Je kunt ook kiezen voor NHA of andere thuismethoden voor volwassenen. Voordeel is dat die methoden niet ‘opgeleukt’ zijn: er staat alleen in wat je echt moet weten. Met 16 jaar kun je naar het : Voortgezet Algemeen Volwassenenonderwijs. Het VAVO biedt de opleidingen, ,en. Laat je puber voor extra uitdaging Cambridge Engels en/of MOOC volgen. MOOC staat voor Massive Open Online Course; een gratis online cursus aan een universiteit, waarvoor iedereen zich mag inschrijven. Een certificaat Cambridge Engels kun je via halen (velen voldoen tegenwoordig al aan de eisen doordat ze veel gamen met anderen over de hele wereld). Die certificaten hebben niveau, dus leveren je een streepje voor bij een vervolgstudie!
Tip 9: Help je kind bij leren leren (studievaardigheden, executieve functies)
Zeker uitvallers hebben vaak geen adequate studievaardigheden; op school leer je vaak niet meer stampen. Dat moet je in het voortgezet onderwijs écht wel kunnen. (Sluikreclame: voor alle studievaardigheden kun je bij Wijkunnenmeer terecht: zowel voor basisschool als voor voortgezet onderwijs.)
Tip 10: Kijk of je via de gemeente hulp kunt krijgen
Voor hulp bij leren is voor elke hoogbegaafde PGB mogelijk, of Zorg In Natura (ZIN). Dit vraag je aan via de gemeente. Over de mogelijkheden voor PGB en ZIN kun je een (betaalde) brochure aanvragen bij Ilse van Hout van Klavertje Vijf. (Let op: dat ben ik dus niet, ik heb ook geen aandelen.)
Doelen die binnen de Jeugdwet vallen, zijn: structureren, plannen, je leven organiseren, zelfstandig worden, studievaardigheden. Daar kan PGB/ZIN voor worden verkregen. Les krijgen in een vak hoort niet onder de Jeugdwet en wordt dus niet gefinancierd via PGB/ZIN. Gelukkig zijn er ook steeds meer samenwerkingsverbanden van scholen die geld geven voor hulp aan (potentiële) uitvallers. Dan mag een begeleider wél lesgeven.
Onderwijs bij thuiszitten: 10 tips is een iets aangepaste versie van een artikel uit Signaal 57 – juli 2018 (Signaal is het blad van Pharos, de landelijke vereniging van ouders van hoogbegaafde kinderen). Het artikel is geschreven door Ilse Reijgwart.
