Compliment? Weet wat je zegt

Zonet op Facebook een bericht van een moeder die tegen haar bijna 3-jarige zoon zei dat hij al heel groot is. Het jongetje raakte helemaal overstuur: “Ik ben klein, niet groot….. Ik wil klein zijn.”
Ja, het gaat hier om een jongetje van wie het vermoeden bestaat dat hij én heel gevoelig, én heel slim is. Voor ons heel herkenbaar. Mijn zoon schreef op 6-jarige leeftijd naar de geweldige kinderrubriek Villa Achterwerk van de VPRO-gids (Jarenlang las ik de gids alleen vanwege Villa Achterwerk!) dat hij liefst klein zou willen blijven: “Kleine kinderen krijgen meer aandacht.” Maar dit terzijde, ik wil hier iets zeggen over complimenten.

Compliment verkeerd opvatten

Het is bekend dat complimenten zoals het bovenstaande, bij (hoog)begaafde kinderen soms precies andersom uitpakken dan bedoeld. Zo is het denkbaar dat het jongetje van Facebook het compliment niet als oprecht heeft ervaren. Hij zou bijvoorbeeld kunnen hebben gedacht: “Mama, je jokt: ik ben pas 3, mijn broer is al 7. En nou zeg je dat IK groot ben? Maak dat de kat maar wijs! Heb je soms iets voor me te verbergen, vind je me soms een baby?”

Niet snel tevreden

Wij zijn ook wel tegengekomen dat perfectionistische slimme kinderen denken: “Waarom zeg je dat dit knap van mij is? Hier heb ik toch geen bijzondere prestatie geleverd, ik had veel beter moeten kunnen.” Bijvoorbeeld mijn zoon bij een compliment over een tekening van de boot van de Kleine Kapitein. Hij vond dat hij helemaal niet mooi kon tekenen, want hij vond een tekening alleen maar mooi als het resultaat een soort foto zou zijn. Dus toen de juf van tekenles, en ook ik, eens zeiden dat hij een mooie tekening had gemaakt van een boot, wees hij het compliment resoluut van de hand. De boot léék niet op een echte boot. Dat dat de tekening juist zo bijzonder en creatief maakte, dat kon hem echt niet boeien. Eerlijk gezegd ziet hij dat nu, 12 jaar later, nog steeds niet. Hij heeft me intussen al vaak gevraagd of ik nou écht niet zie dat dit een ‘stomme’ tekening is. Dus als je kind wilt complimenteren – misschien heb je er iets aan om dit in je achterhoofd te houden. Je zegt zomaar iets wat je niet hebt bedoeld. Ze zijn gevoelig, die slimmeriken…