Valkuilen van creatief begaafden
Op school en bij het maken van hun huiswerk vertonen creatief begaafden vaak een zelfde soort gedrag. Hieronder vind je een lijst van de valkuilen van creatief begaafden. Deze lijst kun je ook (door school laten) gebruiken als signaleringslijst.
Valkuilen van creatief begaafden zijn symptomen, een schreeuw om hulp
Mijn lijst van valkuilen van creatief begaafden is een een opsomming van ‘symptomen’, van tekenen dat een creatief begaafde bezig is de weg kwijt te raken op school – of misschien de weg al helemaal kwijt is.
Wij horen vaak dat leerlingen op hun kop krijgen wegens gedrag uit onderstaande lijst. Dat is niet zinvol. Dat ze zich zo gedragen, is vooral een teken dat ze zich niet thuis voelen in het huidige onderwijs. Eigenlijk is het een schreeuw om hulp. Ze weten niet goed genoeg wat er van ze verwacht wordt.
Daarom is het goed deze lijst te lezen in samenhang met de leerbehoeften van creatief begaafden. Hoe minder hun leerbehoeften worden vervuld, hoe meer je het gedrag uit onderstaande lijst zult zien.
Valkuilen van creatief begaafden (te gebruiken als signaleringslijst)
- Te weinig tijd besteden aan herhaalwerk en stampwerk; veel te snel tevreden.
- Hebben vaak maar 1 ‘studievaardigheid’: overlezen.
- Niet weten hoe te beginnen bij opdrachten met een wat open karakter.
- Niet kunnen starten, snel afgeleid worden, niet lang gefocust blijven.
- Opdrachten niet goed begrijpen (misschien er teveel achter zoeken – of de instructie niet / snel en oppervlakkig lezen).
- Grote lappen tekst: hoe behap ik dat? Wat is belangrijk?
- Gebrekkig timemanagement (denken dat je een toets kunt voorbereiden op de avond tevoren, en ook nog het andere schoolwerk kunt doen, wat vervolgens niet lukt, en dat levert dan weer problemen op…).
- Vinden school niet leuk: ‘saai’. Niet erg geneigd zich in te zetten voor ‘saaie’ taken. NB: Na verloop van tijd kan ‘saai’ ook ‘moeilijk’ gaan betekenen: als een kind helemaal is afgehaakt en de aansluiting bij de klas / de stof heeft verloren.
- Niet altijd oplettend in de les: ‘ik begrijp het, dus ik weet het al’; saai, dus ik wacht tot de les voorbij is en doe intussen iets voor mezelf: dromen, kletsen, klieren.
- Veel gapen en zich opvallend uitrekken, ook in het gezicht van de docent. Kan verschillende fysieke oorzaken hebben. Lijkt in de praktijk vooral voor te komen bij deze groep.
- Geen aantekeningen maken; niets in agenda schrijven (‘niet nodig, onthoud ik wel’).
- Taken op een eigen, afwijkende manier willen doen (komt eigenwijs over).
- Slechte cijfers op stampwerk: halen geen ‘gratis tienen’ binnen.
- Onrealistische inschattingen van diepgang voorbereiding: ‘Ik ken het al’ (maar blijkt bij controle niet zo te zijn).
- Initiatief tonen waar het niet gevraagd wordt of ongewenst is. Bijvoorbeeld meedenken ten aanzien van ‘handige studiemethoden’(shortcuts verzinnen bij aangereikte methode); daarbij ‘het kind met het badwater weggooien’ (wat leidt tot falen, onvoldoendes etc.).
- Snel & slordig werken.
- Lelijk handschrift: ‘kan niet schrijven.’
- Faalangst, angst om succesvol te zijn.
- ‘Dit is veel te lastig, ik kan het toch niet, de berg is te groot.’
- Denken na regelmatig falen: ‘Ik ben dom’.
Kortom: waarbij hebben creatief begaafden begeleiding nodig?
Uit bovenstaande lijst van de valkuilen van creatief begaafden, kun je aflezen dat creatief begaafden op school vaak ‘dolende zielen’ zijn. Ze hebben geen idee waarom ze daar zijn, snappen niet waarom ze al die ‘saaie’ dingen moeten doen en vinden het vaak he-le-maal niet leuk op school.
Tja, dat ze het niet zo leuk vinden, daar is vaak weinig aan te doen. Scholen zijn op deze groep leerlingen nu eenmaal niet goed ingericht. Wel zien we regelmatig dat het veel kan schelen, als deze leerlingen weer grip krijgen op het schoolwerk.
Samengevat hebben creatief begaafden een empatische benadering nodig, en hulp bij:
- Stampen, automatiseren van rijtjes, woorden, teksten, formules, aanpak wiskundesommen, toetsvragen etc.
- Ontwikkelen van routines (bijvoorbeeld een vaste serie handelingen als: hoe zorg je dat je na schooltijd aan het schoolwerk gaat en blijft).
- Plannen van het schoolwerk en agendabeheer.
Meer informatie over de leerbehoeften van creatief begaafden vind je hier.
Meer informatie over de hulp die Wijkunnenmeer kan bieden, vind je hier.
Nog korter:
Creatief begaafden hebben vooral antwoorden nodig op WAAROM het schoolwerk moet, en begeleiding bij HOE. Dat alles op een empathische manier. Zo, dat zij een band kunnen aangaan met hun leerkracht/docent.
Valkuil voor ouders – de term huiswerk
Wat betreft de termhuiswerk: ouders pas op! Ik hoor en zie vaak een spraakverwarring over deze term. Jongeren denken vaak dat huiswerk alleen maakwerk is. Dat komt, denk ik, doordat ze in de les aan hun huiswerk mogen werken, zoals dat heet. Dat is dan vrijwel altijd maakwerk.
Maar de term huiswerk omvat in de taal die ouders spreken, meestal ook leerwerk. Dit kan de communicatie met pubers danig verstoren.
Herken je dit? Ouder: ‘Is je huiswerk af?’ Jongere: ‘Ja!’ ’s Avonds kom je er dan achter dat er nog een grote toets geleerd had moeten worden. Helaas is het daarvoor dan te laat…. Toch is er niet tegen je gelogen!
Bovenstaande tekst een deel uit een artikel uit Signaal 55, blad van de landelijke oudervereniging van hoogbegaafde kinderen, nov. 2017, waarin ik een serie publiceer over creatief begaafden. (link)
Meer lezen over creatief begaafden? Op deze site vind je meerdere blogs over creatief begaafden. Klik hier, dan vind je ze allemaal.
