Zinnen stampen is een onderwerp waar ik nog nooit over geschreven heb. Toch blijkt zinnen stampen voor veel scholieren een struikelblok. En het is des te lastiger omdat scholen hier over het algemeen niet apart les in geven. Een taal leren op school is kennis automatiseren en stapelen. Bij de moderne talen moet je meestal niet alleen woorden en grammatica leren; bij elke les is er ook een aantal complete zinnen die je uit je hoofd moet leren, stampen dus.¹

Alweer een hele tijd geleden publiceerde ik mijn 10 tips voor snel & slim woorden leren. Dat was in november 2015. In Signaal 50 stonden onze tips voor teksten stampen. Dit blog is een vervolg daarop. Deze tips zijn ook gepubliceerd in Signaal, het blad van Pharos, de landelijke vereniging van ouders van hoogbegaafde kinderen. Ook dit blog is een Signaal-publicatie.²

Het voordeel van zinnen leren is: ook een beginner kan met behulp van die zinnen al gauw een gesprekje voeren. Vaak gaan de zinnen over het dagelijks leven. Zeker als je net met die taal begint. Bijvoorbeeld: waar je woont, wat je hobby’s zijn, wat je graag eet, enz.

Om die zinnen vervolgens in het hoofd te stampen, dat is voor veel scholieren echter een hele klus. Ik zie daarvoor twee redenen.

Ten eerste zijn deze zinnen vaak niet letterlijk vertaald naar het Nederlands. Vaak kan dat ook niet, omdat elke taal zo zijn eigen manier heeft om iets uit te drukken (vanwege het taaleigen, het idioom). Dat maakt dat de Nederlandse zin en vertaling in de andere taal, vaak heel verschillend in elkaar zitten. Soms zeg je eigenlijk heel iets anders in de ene taal dan in de andere. Om een Frans en een Duits voorbeeld te noemen: Qu’est-ce que c’est (que ça)? tegenover ‘Wat is dat?’ Of: ‘Tut mir Leid.’ en: ‘Het spijt me.’

Daarnaast wordt er in die zinnen vaak grammatica verwerkt die in de lesmethode nog niet aan de orde is geweest. Bijvoorbeeld bij Duits de naamvallen. In een beginnersboek kun je deze zinnen tegenkomen: ‘Ich gehe in die Schule’ en ‘Ich bin in der Schule’. Een slimmerd kan zich afvragen waarom er niet 2x hetzelfde lidwoord staat: waarom er de ene keer ‘die Schule’ staat en de andere keer ‘der Schule’. Is het woord nu mannelijk of vrouwelijk?

Dit zorgt allebei dat het niet altijd gemakkelijk is om die zinnen te snappen. Dat maakt weer dat het lastig is om ze zo te leren (te stampen), dat je ze niet weer vergeet. Want dat is wat school wil: dat je die zinnen als je ze eenmaal kent, altijd onthoudt.

Toch is ook zinnen stampen wel te doen. Als je maar weet hoe het moet… Daarom op veler verzoek: onze tips voor snel & slim zinnen stampen!

Tip 1

Snappen gaat bij veel scholieren, voor stampen. Dus zorg dat je de zinnen die je moet leren, ook echt begrijpt:

• Vertaal de zinnen eerst letterlijk, woord voor woord (gebruik daarvoor zo nodig een woordenboek, online of offline).
• Vergelijk de letterlijke vertaling met wat er als betekenis staat in het Nederlands.
• Vraag je af hoe die letterlijke betekenis overeenkomt met wat er in je boek staat als vertaling van de zin.
• Kom je hier niet uit? Vraag je ouders en/of de docent.

Als snappen bij jou voor stampen gaat, maak dan je ouders en docent duidelijk dat jij ECHT niet kunt leren, wat je niet snapt. Je bent lang niet de enige voor wie dit geldt! Alleen docenten weten dit soms niet…³

Tip 2

Probeer niet om de hele lijst met zinnen in 1x te leren. Dat is veel te veel, dan overlaad je je hersenen.

• Leer de zinnen per stuk: stamp zin voor zin in je hoofd.
• Leer vervolgens in behapbare blokjes van bijvoorbeeld 3 zinnen.

Tip 3

Leer elke zin alsof het een rijtje losse woorden is. Maak een ketting: leer eerst woord 1, leer dan woord 2 erbij, dan woord 1, 2 en 3, enz.

Tip 4

Herhaal vaak:

• Leer eerst een blokje van bijvoorbeeld 3 zinnen.
• Als je blokje 1 kent, start je met het volgende blokje.
• Daarna herhaal je beide blokjes.
• Werk zo door, tot je alle zinnen kent die je die dag wilt leren.
• Overhoor jezelf ook alle zinnen meerdere malen op 1 dag (net voordat je de stof weer vergeet).
• Laat je bij de laatste herhaalronde overhoren door een ouder of een computerprogramma. Die zijn meestal strenger dan jijzelf.
• Zorg dat er bij elke herhaalronde een foutenlijstje wordt gemaakt en leer je fouten opnieuw.

Tip 5

Maak – als je dat kunt – foto’s in je hoofd van hoe de woorden uit de zin er uitzien. Dit heeft 2 voordelen:

• Dit maakt dat je sneller en gemakkelijker leert.
• Daarnaast kun je zo de juiste spelling mee-stampen.

Tip 6

Leer hardop. 

• Ook als je hardop leert, gaat het leren (stampen) sneller en makkelijker.
• Eventueel kun je de ‘fonetische uitspraak’ van de woorden inprenten: dus hoe het woord klinkt als je het letter voor letter ‘op zijn Hollands’ uitspreekt.
• Zorg echter dat je ook de juiste uitspraak van alle woorden kent (evt. opzoeken via Google Translate). Je moet de docent immers ook begrijpen als hij/zij in de klas die buitenlandse taal spreekt.

Tip 7

Gebruik ezelsbruggetjes: alle ezelsbruggetjes die je zelf bedenkt, werken het beste.

Tip 8

Zorg dat je tijdens elke leer- en overhoorronde alle zinnen kent.

• Er mag geen denkpauze meer nodig zijn.
• Alles wat je niet (goed) weet tijdens leer- of overhoorronde, zit niet eens in je werkgeheugen en kan dus ook niet opgeslagen worden in je langetermijngeheugen.
• Dus daar had je net zo goed helemaal geen energie in kunnen steken.

Tip 9

Maak een beetje tempo, maar ook weer niet te veel. Het juiste leertempo zorgt dat je focus houdt.

• Niet kletsen tussendoor. Laat je niet afleiden door je gedachten/weerstand of wat je misschien ziet in je omgeving.
• Ga echter niet tè snel. Dan leer je niet grondig en dan verlies je gemakkelijk je concentratie.

Tip 10

Leer niet langer dan 20 minuten. Daarna zijn je hersens ‘vermoeid’, dus neem je minder op.

• Houd hier rekening mee met inplannen van het leren: mogelijk moet je het stampwerk over meerdere dagen verdelen.
• Voordeel hiervan is dat je dan ook elke dag kunt herhalen wat je gisteren hebt geleerd. Dan leer je nog grondiger.

Eigenlijk is zinnen stampen een mengsel tussen woorden leren en rijtjes leren.

• De techniek voor stampen is net zo als bij woorden leren. Gebruik bij het stampen zo veel mogelijk zintuigen en herhaal wat je leren moet, zo vaak als je kunt.
• Doordat je de woorden apart aan elkaar rijgt als een ketting, gebruik je ook de techniek voor rijtjes leren.

Na een tijdje zul je hopelijk zien wat wij vaak horen van cliënten: zo heel erg moeilijk is dit nu ook weer niet… Maar wel een beetje saai natuurlijk. Wat dat betreft is Wijkunnenmeer belastingdienst: leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker.

Wil je hulp bij snel & slim stampen, met uitvoerig stappenplan? Boek een begeleidingssessie bij Wijkunnenmeer.⁴ Ervaring van klanten: als je onze stappenplannen consequent toepast, haal je zomaar een 8 in plaats van een 4 op een toets. En het stampen kost nog minder tijd ook! Meer info op onze website.

Dit artikel is verschenen in Signaal 65, het blad van Pharos, de landelijke vereniging van ouders van hoogbegaafde kinderen. Wat ik beschrijf, zien wij echter bij onze hele doelgroep gebeuren, niet alleen bij hoogbegaafden.

Lees hier de Pdf van de publicatie in Signaal

1. 1. 1. Wat ik zeg in dit artikel, geldt voor het traditionele talenonderwijs. Met natuurmethodes als Lingua Latina (Latijn) of AIM (Frans) wordt vaak anders gewerkt.
      2. Signaal 49, 50 en 65. Pharos vind je hier.
      3. Dit geldt bij creatief begaafden, 33-60% van alle leerlingen (HB of niet): over deze term zie onze website en al mijn eerdere artikelen in Signaal: https://wijkunnenmeer.nl/publicaties/
      4. Toen ik dit blog schreef (begin feb. 2021), zag ik dat de keuze voor een sessie zinnen leren op dat moment nog niet in de webshop stond (pagina Diensten). Wordt aan gewerkt! Tot dit euvel is verholpen, kun je gewoon een willekeurige andere sessie boeken (bijvoorbeeld sessie woorden leren) en dan in het opmerkingenveld aangeven dat je een sessie zinnen leren wilt. Je kunt ook eerst ff mailen met Wijkunnenmeer.